Żydzi przybywali na ziemie polskie już we wczesnym średniowieczu. Na gościnnej polskiej ziemi znajdowali schronienie przed prześladowaniami w Europie zachodniej. Byli współmieszkańcami Polski, współorganizatorami jej życia gospodarczego, mieli swój wkład w rozwój kultury polskiej. Kultywowali swoje tradycje i obyczaje. Budzili zainteresowanie, ciekawość, a czasem niechęć motywowaną strachem przed „obcym” i nieznanym.
W wyniku Zagłady Żydów dokonanej przez okupantów niemieckich w latach II wojny światowej i powojennych migracji - świat Żydów polskich przestał istnieć. Ślad po nim przetrwał głównie w szczątkach kultury materialnej, zapisach literackich oraz, co szczególnie ważne, w pamięci starszego pokolenia Polaków – babć i dziadków naszych uczniów.
Proponujemy młodzieży odszukanie śladów pozostawionych przez żydowskich mieszkańców ich rodzinnych stron lub innych, wybranych miejsc, do których uczniowie dotarli, wydobycie z zapomnienia świadectw obecności żydowskiej, odświeżenie pamięci tych ludzi, którzy jeszcze pamiętają swych żydowskich przyjaciół dziecinnych zabaw.
Mamy nadzieję, że forma konkursu będzie ciekawa i inspirująca dla uczniów. Pozwoli im odkryć i poznać świat Żydów mieszkających kiedyś w najbliższym otoczeniu – w mieście, miasteczku, wsi, regionie lub w innych miejscach Polski.
Fundacja SHALOM zaprasza uczniów szkół podstawowych i gimnazjów do udziału w kolejnej edycji konkursu historycznego. Prace można przygotować samodzielnie lub grupowo (zespół może być klasowy, międzyklasowy lub międzyszkolny).
Tematyka konkursu dotyczy dziejów regionalnych społeczności żydowskich w miejscu zamieszkania uczestników konkursu (lub innym, wybranym miejscu, do którego uczeń dotarł).
Terminarz konkursu.
Zgłoszenie udziału szkoły w konkursie – do
18 grudnia 2015 roku.
I etap (szkolny) – termin składania prac-prezentacji ustala komisja szkolna/regionalna.
Termin nadsyłania protokołów z przebiegu etapu szkolnego oraz prac zespołów –
do 18 marca 2016 roku
Finał (II etap – centralny) i zakończenie konkursu:
4 czerwca 2016 roku
Organizatorzy zastrzegają sobie prawo zmiany terminu etapu centralnego.
ZADANIA KONKURSOWE:
(do wyboru)
• Pierwsze to
sporządzenie przewodnika po nieistniejącym mieście (dzielnicy, wsi, gminie). Uczniowie mieliby odtworzyć plan swego miejsca zamieszkania lub innego, wybranego miejsca, do którego uczeń dotarł, ze wskazaniem, gdzie mieściły się ważne dla dawnych żydowskich mieszkańców instytucje i miejsca. Mogą nimi być synagogi, mykwy, domy modlitw, dzielnica/ulica zamieszkała przede wszystkim przez Żydów, cmentarz. Liczymy na to, że w oparciu o dawne plany, stare przewodniki, fotografie, spisane historie okolic czy dzięki pamięci żyjących jeszcze świadków dawnych czasów, uda się sporządzić taki plan/przewodnik, może nawet odnaleźć dawne zdjęcia czy sztychy. Byłoby oczywiście niezwykle interesujące gdybyśmy również mogli się dowiedzieć, co się stało z tym nieistniejącym miastem. Czy i na ile zostało zniszczone? Kiedy? Czy nadal istnieje synagoga i co się w niej teraz mieści? Czy domy należące kiedyś do żydowskich krawców, szewców lub kupców jeszcze stoją, czy w tych domach widać ślad obecności niegdysiejszych mieszkańców? Być może uda się dotrzeć do żydowskich nazw ulic, placów, miast, rzek. Gdyby udało się zebrać jak najwięcej takich lokalnych przewodników będziemy być może mogli wydać duży, obejmujący wiele regionów Polski wspólny przewodnik. To byłaby z pewnością niezwykła lektura.
• Drugie zadanie ma również charakter badawczy. Na podstawie relacji osób pamiętających czasy przed - i wojenne, czasem może i powojenne, proponujemy
odtworzenie obyczajów, życia codziennego, zawodów, znaczenia dla regionu ich żydowskich mieszkańców. Taki rodzaj materiałów nazywa się historią ustną. W ten sposób zebrane materiały (relacje) pozwolą dowiedzieć się nie tylko o życiu Żydów, ich kontaktach z polskimi sąsiadami, ale i o tym, co i jak po latach jest pamiętane. Musimy wszak brać pod uwagę fakt, że pamięć ludzka bywa niepełna, sprzeczna, czasem przeszłość wspominana jest lepiej lub gorzej niż ona w tamtych czasach wyglądała. Pamięci nie zawsze możemy ufać. Oczekujemy więc, że na podstawie przygotowanych wywiadów uczestnicy konkursu zdołają zebrać jak najwięcej różnych informacji (na przykład o strojach żydowskich, dominujących zawodach, współżyciu z miejscowa ludnością polską) i będą potrafili je wedle swego uznania uporządkować i zaprezentować.
Uczestnicy wykonują prace samodzielnie, opiekun grupy powinien udzielać wszechstronnej pomocy w takich sprawach jak: określenie tematu projektu, formy jego realizacji i sposobu prezentacji, dobór literatury przedmiotu i innych źródeł wiadomości, oraz prowadzić systematyczne konsultacje merytoryczne. Prace nie spełniające kryteriów samodzielności (np. skopiowane z internetu lub przepisane z książek) będą dyskwalifikowane. Cytaty należy opatrzeć przypisami źródłowymi. Prace pisemne należy nadsyłać w wersji elektronicznej i papierowej.
Na wspólnej ziemi regulamin i załączniki
